Informatie over de verblijfskatheter

Wat is een katheter?

Een katheter is een holle, soepele buis waarmee urine uit de blaas wordt afgevoerd. Aan het uiteinde van de katheter zit een ballonnetje. Om te voorkomen dat de katheter uit de blaas valt wordt het ballonnetje gevuld met water. De urine in de blaas wordt afgevoerd naar een opvangzak die gedragen wordt op uw been. In overleg met uw arts kan er eventueel de keuze gemaakt worden om gebruik te maken van een katheterventiel. (zie folder katheterventiel).

U kunt dus niet normaal plassen wanneer u een katheter heeft. Een katheter wordt meestal om de 8 weken vervangen. Soms zijn er redenen om dit eerder te doen. De katheter wordt vervangen door de verpleegkundige van de polikliniek urologie, de wijkverpleegkundige van de thuiszorg of uw huisarts.
Deze folder informeert u over het gebruik van de verblijfskatheter. Blijf niet met vragen zitten. Ook als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, stel deze gerust aan de verpleegkundige. Zij helpt u graag.

Soorten opvangzakken

U heeft twee soorten zakken nodig: een beenzak en een nachtzak.

De beenzak draagt u overdag onder uw kleding. Voor de nacht koppelt u de nachtzak (met een grotere inhoud) aan uw beenzak. Zo wordt alle urine uit de blaas opgevangen, zonder dat u op hoeft te staan om de opvangzak leeg te maken. De katheter en de beenzak vormen een gesloten afvoersysteem. Dit gesloten systeem voorkomt dat bacteriën in de katheter of in de beenzak terechtkomen. Hierdoor vermindert u de kans op infecties. De beenzak mag alleen van de katheter losgekoppeld worden als u deze wilt vervangen. Het behoud van dit gesloten systeem is belangrijk.

Beenzak

Dragen van een beenzak

De beenzak wordt bevestigd aan uw boven- of onderbeen met behulp van een bevestigingskous of met beenbandjes.

U vermijdt hiermee het afzakken van uw beenzak als deze zich vult met urine. Beenzakken zijn beschikbaar in drie verschillende inhoudsmaten: 350ml, 500ml, 750ml.

Aan de beenzak zit een verbindingsslang die u kunt vast koppelen aan de katheter. De verbindingsslang kan eventueel ingekort worden.

Fixeren(vastzetten) van de katheter

Het is belangrijk dat de katheter goed op zijn plaats blijft zitten om trekkracht op de katheter te voorkomen.

Daarvoor maakt u gebruik van speciale band (zie foto).

Band aanbrengen op het bovenbeen
Katheter m.b.v. klittenband vastzetten.
Gebruik hiervoor het y vormige gedeelte van de katheter

Hoe maakt u de beenzak leeg?

Hoe meer de beenzak zich vult, hoe zwaarder deze wordt en u voelt de zak trekken. Wacht niet met het leegmaken van de beenzak tot die helemaal vol is.

De beenzak leegt u op de volgende manier:

Was de handen voor en na het legen en droog deze zorgvuldig.
Open het aftappunt.
Laat de urine in het toilet of in een opvangkan aflopen.
Sluit de aftappunt.
Maak het flexibele slangetje schoon met lauw water.

Hoe verwisselt u de beenzak?

De beenzak moet elke zeven dagen verwisseld worden.
Was de handen voor en na de wisseling en droog deze zorgvuldig.
Open de verpakking en haal de beenzak eruit.
Knip de verbindingsslang van de beenzak eventueel op de gewenste lengte.
Bevestig het bijgeleverde koppelstukje aan de slang.
Bevestig de beenbandjes door de openingen van de beenzak indien u deze gebruikt in plaats van een bevestigingskous.
De non-woven kant, de antisliplaag, komt op het been.
Verwijder de beschermdop van het koppelstukje. Gebruik de beschermdop om de gebruikte beenzak af te sluiten.
Pak met een hand de katheter vast en knik deze tussen duim en vinger, zodat er geen urine uit kan lopen.
Pak met de andere hand de schone beenzak en sluit deze aan op de katheter.
Bevestig de beenzak op het been d.m.v. de beenbandjes met knoopsluiting.
Gooi de gebruikte beenzak in een daarvoor bestemde afvalbak.

Nachtzak

Doorkoppelen van beenzak naar nachtzak

Was de handen voor en na het aansluiten en droog deze zorgvuldig.
Leeg de beenzak, maar laat een beetje urine achter in de zak om vacuüm te voorkomen.
Verwijder het beschermdopje en duw het koppelstukje van de slang van de nachtzak aan het aftappunt van uw beenzak.
Zet het aftappunt van uw beenzak open wanneer deze is aangesloten op de nachtzak.
Het aftappunt van de nachtzak moet gesloten zijn.
Hang de nachtzak aan de haakjes van de bedhanger of leg de nachtzak eventueel in een emmer naast uw bed.

Plaats de opvangzakken onder het niveau van de blaas!!!

Ontkoppelen van de nachtzak

Sluit het aftappunt van de beenzak, voordat u de nachtzak afkoppelt.
Koppel de nachtzak af van de beenzak
Verwijder de nachtzak van de bedhanger of uit de emmer

Het legen van de nachtzak

Was de handen voor en na het legen en droog deze zorgvuldig.
Open het aftappunt aan de onderkant van de nachtzak.
Laat de urine in het toilet of opvangkan aflopen.
Sluit het aftappunt.
De gebruikte nachtzak kan weggegooid worden in een daarvoor bestemde afvalbak.

Persoonlijke hygiëne

Een katheter levert doorgaans geen problemen op indien u geen infecties oploopt. De volgende eenvoudige regels helpen u om infecties te voorkomen:

Was minimaal twee per dag de huid rondom het plasgaatje met lauw water.
Droog u hierna zorgvuldig af.
Gebruik nooit talkpoeder of crème
Probeer elke dag een douche te nemen. Hierbij kunt u uw beenzak aanhouden.
Mannen dienen het gebied onder de voorhuid zorgvuldig met water te wassen. Vrouwen dienen het onderlichaam zorgvuldig van voor naar achter met water te wassen.

Drink veel

Voor een goede afvoer van de urine via de katheter is het belangrijk om voldoende te drinken. Het advies is om 1,5 tot 2 liter vocht te gebruiken tenzij u een vochtbeperking heeft.

Eet verstandig

Normale voeding volstaat. Probeer vezelrijke voeding te eten zoals: vers fruit, groente en volkorenbrood om hardlijvigheid te voorkomen.

Beweging

Wandelen of een andere vorm van regelmatige dagelijkse beweging bevordert de werking van de darmen.
Let op: een volle darm kan op de katheter drukken en de afvoer van urine moeilijken.

Kan ik nog sexueel actief zijn?

Een katheter in de plasbuis is hinderlijk tijdens het vrijen. Indien u seksueel actief bent, kunt u dit het beste bespreken met uw arts of verpleegkundige. Zij kunnen u persoonlijk advies geven.

Antwoorden op mogelijke problemen

In het begin dat u een katheter heeft kunt u de volgende ervaring hebben:

De indruk dat u moet plassen (lichte blaasirritatie).
Zo nu en dan een blaaskramp. Dit verdwijnt meestal na enkele dagen. U hoeft zich hierover niet ongerust te maken.
Urineverlies langs de buitenkant van de katheter veroorzaakt door blaaskrampen. Wanneer dit voor komt kunt u contact opnemen met de polikliniek Urologie. Mocht u dit 's nachts of in het weekend opmerken dan kan dit wachten tot de eerst volgende werkdag.

Indien de urine niet afloopt, kunt u zelf het volgende nagaan:

Of de katheter geen knikken vertoont die het afvoeren van urine verhinderen.
Of de opvangzak zich onder blaasniveau bevindt.
Of u genoeg drinkt.
Of u regelmatig ontlasting hebt. Is dit niet het geval dan dient u meer vezelrijk voedsel te eten. Daarnaast bevordert wandelen en voldoende drinken de werking van de darmen en kan eventuele verstoppingen doen verdwijnen.

Wat te doen bij problemen?

In onderstaande situaties is het verstandig contact op te nemen met de polikliniek Urologie of de thuiszorg:

De urine blijft donkerrood met stolsels.
U heeft aanhoudende pijn.
Als er gedurende 2-3 uur geen urinelozing is.
U voelt zich onwel en heeft pijn, koorts en buikpijn.
Bij blijvende urinelekkage langs de katheter.

Belangrijk!

Als u bloed bij de urine opmerkt kunt u het beste veel gaan drinken en gedurende een uur rustig gaan liggen.
Zorg dat u een reservekatheter in huis heeft als de katheterwissels gedaan worden door uw huisarts of de thuiszorg.

Heeft u vragen?

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de polikliniek Urologie op

telefoonnummer 0413 - 40 19 68

Buiten kantooruren kunt u bij vragen of problemen contact opnemen met de receptie van Bernhoven op

telefoonnummer 0413 - 40 40 40

Deze pagina downloaden

Deze pagina delen op