Adviezen bij sinus pilonidalis

Bij jou is sinus pilonidalis vastgesteld. Dit is een haarnestcyste in de bilspleet. In deze folder lees je meer over het schoonhouden van de bilspleet bij sinus pilonidalis.

Wat is sinus pilonidalis?

Sinus pilonidalis (haarnestcyste) is een holte onder de huid die één of meerdere open verbindingen heeft naar de buitenlucht. De holte is gevuld met granulatieweefsel, vocht, vuil en/of bloed en de verbindingen zijn te zien als kleine intrekkingen of gaatjes in de huid. De aandoening zit in de middellijn van de bilspleet.

Sinus pilonidalis komt voor bij 26 op de 100.000 mensen, voornamelijk voor bij donkerharige mannen vanaf de puberteit tot 40 jaar. Een kwart van de patiënten is vrouw, maar bij vrouwen ontwikkelt sinus pilonidalis zich op jongere leeftijd en is het beloop milder.

Oorzaken en risicofactoren van sinus pilonidalis

De exacte oorzaak van sinus pilonidalis is tot op heden onduidelijk. Wel wordt aangenomen dat sinus pilonidalis ontstaat door een combinatie van drie factoren: de losse (afgeknipte hoofd)haren, druk of wrijving in de bewegende bilnaad en een kwetsbare huid die ervoor zorgt dat haren onder de huid van de bilnaad kunnen komen (waar ze een ontsteking kunnen veroorzaken).

Risicofactoren voor het ontstaan van sinus pilonidalis zijn onder andere:

• een diepe bilnaad
• (afgeknipte) haren
• debris (niet gezond weefsel of vuiligheid) die in de bilnaad achterblijven
• zittende beroepen.

Klachten bij sinus pilonidalis

Alhoewel sinus pilonidalis goedaardig is, is het een pijnlijke aandoening. Veelvoorkomende klachten zijn een warme, rode zwelling in de bilnaad, jeuk en (bloederige) afscheiding. Vooral tijdens het bukken en zitten kunnen mensen klachten ervaren. Hierdoor heeft sinus pilonidalis een grote invloed op de kwaliteit van leven.

Adviezen bij sinus pilonidalis

Volg voor het beste resultaat onderstaande (hygiëne)adviezen. Controleer elke dag de bilregio, zodat je herhalingen en infecties kunt voorkomen.

Voor adviezen ten aanzien van wondzorg na een sinus pilonidalis krijg je een leefregelbrief:  na

Schoonhouden

De bilspleet is een gevoelig en kwetsbaar gebied. Houd daarom de bilspleet altijd schoon en droog.

Toiletbezoek

• Spoel en droog de bilregio na elke stoelgang.
• Gebruik geen vochtig toiletpapier, omdat dit mogelijk irriterend werkt op de huid.

Zeep en andere producten

• Gebruik geen zeep of douche- en badproducten, dit leidt tot jeuk en irritaties.

Zeep droogt de huid uit en verstoort de huidbarrière. Doordat de huid hier tegen elkaar aan ligt kunnen zeepbestanddelen de huid irriteren.

• Wil je toch zeep gebruiken? Gebruik dan een product dat geur- en kleurloos is, zo min mogelijk schuimt en niet zuur is. Spoel de zeep vervolgens goed uit de bilnaad weg met water.
• Gebruik geen bodylotion/crèmes, desinfectiemiddelen en/of talkpoeder.

Douchen

• Douche minimaal 1 keer per dag.
• Gebruik een handdouchekop om de ontlasting, lichaamsvuil en huidschilfers uit de bilnaad te verwijderen.
• Maak de bilnaad tot in de diepte met alleen water schoon. Al het lichaamsvuil, waaronder urine, afscheiding en afgeschilferde cellen zijn namelijk wateroplosbaar.
• Probeer te voorkomen dat er losse hoofdharen in de bilnaad achterblijven door lichtjes voorover te buigen, zodat het water door de diepste delen van de bilnaad kan stromen.

Ondergoed

• Draag ruim zittend ondergoed van natuurlijke vezels, zoals katoen, zijde of linnen. Ondergoed van natuurlijke vezels absorbeert, ademt en beschadigt de huid minder.
• Draag geen strings. Deze zorgen voor extra wrijving.
• Was katoenen ondergoed op minimaal 60 graden, zodat hardnekkige bacteriën voldoende worden verwijderd.

Bescherming

Om de bilregio te beschermen en af te dekken, kun je absorberend verband of droge gaasjes gebruiken. Dit draagt namelijk bij aan een droge huid en dus aan de wondgenezing.

Handdoeken

Dep de huid na het wassen zorgvuldig droog met een schone, niet pluizende handdoek. Dit voorkomt irritatie van de huid.

Beddengoed

• Verschoon regelmatig het beddengoed.
• Vermijd haren van huisdieren in bed.

Ontharingsmethode(s)

• Gebruik geen ontharingscrèmes. Deze kunnen allergische reacties veroorzaken en ze verminderen de kans op herhaling niet.
• Scheer niet. Dit verhoogt de kans op herhaling.
• Laseren kan een veilige methode zijn om de bilnaad te ontharen. Er zijn gemiddeld 8 tot 10 behandelingen nodig met een interval van 6 weken. Maar: er is geen wetenschappelijk bewijs dat deze behandeling daadwerkelijk het gewenste effect heeft bij sinus pilonidalis.

Kappersbezoek

Vermijd afgeknipte haren bij de bilnaad tijdens of na een kappersbezoek.

Bewegen

Bewegen is gezond. Het is onduidelijk wat voor effect sporten, zoals fietsen, zwemmen en hardlopen, op het ontstaan en de genezing van een sinus pilonidalis heeft. Bespreek met je arts wanneer je weer kunt gaan sporten.

Zitten

Overleg met je arts wanneer je weer mag zitten. Als je dit weer mag, is het aan te raden om:

• niet te lang te zitten
• op een zachte zitting te zitten
• rechtop te zitten
• zitten af te wisselen met staan en liggen
• niet op de sinus/wond te zitten.

Mensen met een zittend beroep kunnen een hogere kans hebben op een sinus pilonidalis. Maar het is nog onduidelijk welke effect lang zitten op het ontstaan en de genezing van een sinus pilonidalis heeft.

Roken

Rokers hebben meer kans op een sinus pilonidalis abces en ook meer kans dat de ziekte terugkomt of op wondcomplicaties na een operatie.

Bron: Folder Sinus pilonidalis van Manon Kolkman, Huidtherapeut. In samenwerking met de PSD research Foundation (2022)