Voedingsadviezen bij de ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische darmontsteking in het hele spijsverteringskanaal waarvan de oorzaak nog niet bekend is. De ziekte heeft een wisselend karakter. Ontstekingen kunnen ontstaan op verschillende plaatsen in het maag-darmkanaal, waarbij zieke gedeeltes gescheiden worden van gezonde delen. Ook de mate van ontsteking en daarmee samenhangend de ernst van de klachten zijn heel verschillend. Er zijn perioden waarin je geen klachten hebt, maar ook tijden waarin de klachten ernstig zijn. Deze klachten kunnen zijn: pijn, diarree, koorts, verminderde eetlust, gewichtsverlies en/of vermoeidheid.

Voeding bij de ziekte van Crohn heeft altijd in de belangstelling gestaan. Volgens de laatste stand van de wetenschap is er nog steeds geen dieet dat de ziekte van Crohn geneest of een opvlamming voorkomt of geneest. Gezonde voeding is belangrijk voor een gezond gewicht, een goede weerstand, sneller herstel na een opvlamming of operatie en een fitter gevoel.

Gezonde voeding

Gevarieerd eten is belangrijk voor het binnenkrijgen van voldoende voedingsstoffen. De volgende adviezen passen in een gezonde en volwaardige voeding.

Gebruik dagelijks:

• minimaal 200-250 gram groente en minimaal twee porties fruit
• een handje ongezouten noten
• zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten
• minimaal 1,5 tot 2 liter vocht zoals water, thee of koffie
• vooral volkoren producten zoals volkorenbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst
• minder vlees en meer plantaardige producten. Varieer met vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten
• minimaal 3 porties zuivel. Bij voorkeur karnemelk, yoghurt of kwark.

Op de site van het voedingscentrum zijn de aanbevolen hoeveelheden per leeftijdscategorie en geslacht terug te vinden.

Risico op ondervoeding

Een opvlamming van de darmontsteking verhoogt de voedingsbehoefte van het lichaam. Een slechte eetlust en afname van de darmfunctie belemmeren de toevoer van voedingsstoffen. Voor het herstel is het juist belangrijk om extra calorieën en extra eiwitten binnen te krijgen.

Eiwitten zijn belangrijk voor de opbouw van spieren en het herstel van het lichaam, vooral van de spieren. Eiwitten zitten in vlees, kip, vis, kaas, eieren en zuivel en ook in vegetarische vleesvervangers, peulvruchten, noten(pasta), pinda’s en pindakaas.

Het is verstandig te kiezen voor volle producten en extra tussendoortjes. Soms lukt het niet om met normale voeding voldoende calorieën en eiwitten binnen te krijgen. Dan kan een diëtist adviseren om (tijdelijk) drinkvoeding of sondevoeding te gebruiken.

Overgewicht

Van bepaalde medicatie komen sommige mensen aan in gewicht. Probeer echter niet af te vallen als je ziekte actief is. Je kunt dan tekorten krijgen en afbraak van spieren, wat het herstel negatief kan beïnvloeden.

Als je op een verantwoorde manier wilt afvallen, raadpleeg dan een diëtist in uw buurt. Zij stelt samen met jou een persoonlijk voedingsplan op met als doel gewichtsverlies waarbij jouw lichaam toch niets tekort komt.

Ieder mens is anders    

Bedenk dat ieder mens anders is. Hiermee wordt bedoeld dat in de zogenaamde klachtenvrije periode je toch bepaalde voedingsmiddelen of voedingsbestanddelen niet kunt verdragen, terwijl anderen ze zonder klachten kunnen gebruiken. Wanneer je last hebt van bepaalde voedingsmiddelen of voedingsbestanddelen vermijd deze dan een tijdje en probeer ze na 4 à 6 weken nog een keer.

Uit onderzoek uit 2015 onder bijna 300 mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa blijkt dat er wel overeenkomsten zijn tussen voedingsmiddelen die mensen mijden omdat ze er last van krijgen: pittig eten, gekruid eten, koolzuurhoudende dranken, melkproducten, energiedranken. En voedingsmiddelen die juist als ‘heilzaam’ beschouwd worden: vezelrijke voeding / volkoren brood, thee, bladgroente, vette vis, kip. Het is belangrijk dat je zelf ontdekt wat je niet kunt verdragen. Zoek ook passende vervanging als je noodzakelijke producten weglaat.

Alternatieve diëten

Er zijn diverse alternatieve diëten die claimen de ziekte van Crohn te genezen. Tot nu toe is er geen dieet bekend waarbij dat zo is. Overweeg je toch om een dieet te volgen dat sterk afwijkt van de adviezen voor gezonde voeding, bespreek dit dan met jouw arts of diëtist.

Voorkom verstoppingen

Door eventuele vernauwingen in de darm kunnen, bij het gebruik van grote grove stukken draderig voedsel, verstoppingen optreden. Om dit te voorkomen is het belangrijk de voeding goed te kauwen en rustig te eten. Let hier vooral op bij het gebruik van draderige, vezelige voedingsmiddelen zoals  asperges, bleekselderij, champignons, maïs, zuurkool, grove rauwkost zoals knolselderij en wortel, draderige sperzie- en snijbonen, taugé, peulvruchten (zoals witte bonen, bruinen bonen, linzen), taai en draderig vlees, noten, zaden en pitten, citrusfruit (sap mag wel), verse ananas, druiven, gedroogde vruchten (zoals dadels, vijgen, pruimen, rozijnen), kokosproducten, popcorn en amandelspijs.

Voedingsadviezen bij diarree

Diarree is een veel voorkomend verschijnsel wat veroorzaakt wordt door de ontsteking in de darm. Aangezien verkeerd eten niet de oorzaak is van diarree, is het niet nodig om jouw eetpatroon aan te passen. Zorg zoveel mogelijk voor een volwaardige, gezonde voeding. Wanneer je last hebt van zeer dunne ontlasting moet je extra goed opletten dat je niet uitdroogt en niet teveel zout verliest. Gebruik dagelijks minimaal 2 liter vocht, waarvan een gedeelte in de vorm van bouillon of soep. Ook is het verstandig om producten te gebruiken met voldoende voedingsvezels zoals volkorenbrood, zilvervliesrijst en volkoren pasta, granen, noten, peulvruchten, groenten en fruit. Vezels zorgen ervoor dat de ontlasting dikker wordt en hebben een ontstekingsremmende werking.

Daarnaast adviseren we je om tijdens periode van diarree, scherp prikkelende voedingsmiddelen te vermijden.
Pas daarom op met:

• scherpe kruiden en specerijen
• erg vette voedingsmiddelen; vette gefrituurde gerechten
• prikkelende groentesoorten zoals prei, ui, koolsoorten (m.u.v. bloemkool)
• overmatig gebruik van appelsap en sinaasappelsap.
• fruit met schil
• overmatig gebruik van melkproducten
• overmatig gebruik van suiker en suiker bevattende producten

Wanneer het ontlastingspatroon weer normaal is, dan kun je bovenstaande voedingsmiddelen weer uit gaan proberen.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie:

- website van de Maag Lever Darm Stichting: http://www.mlds.nl

- website van Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland: https://www.crohn-colitis.nl

- website van het voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl