Skip to Content

Zaadbalkanker (persoonlijk informatie dossier)

Je hebt van de dokter gehoord dat je zaadbalkanker (testistumor) hebt.  Het is nodig dat je hiervoor wordt onderzocht en behandeld. Zaadbalkanker is een agressieve kanker, waarbij altijd direct moet worden gehandeld. Het is belangrijk om snel weefselonderzoek te doen. Daarom moeten de zaadbal, de bijbal en de zaadstreng helemaal worden weggenomen. De uroloog doet deze operatie zo snel mogelijk.

De operatie is het begin van de behandeling. De ingreep is medisch gezien klein maar emotioneel erg ingrijpend. Diagnose en behandeling van oncologische aandoeningen is ingewikkeld. De kans is dan ook groot dat je meerdere behandelaars en hulpverleners ontmoet. De polikliniek urologie heeft ervoor gekozen casemanagers aan te stellen. Deze casemanager is een ervaren urologieverpleegkundige, die jou de komende periode ondersteunt en begeleidt.

Van maandag t/m. vrijdag tussen 8.30 en 17.00 uur is er een casemanager aanwezig. Je kunt altijd contact opnemen met de polikliniek urologie.

Telefoonnummer 0413 - 40 19 68

Wij kunnen je misschien niet altijd direct uitgebreid te woord staan als het druk is. Dan noteren we dat je hebt gebeld en bellen we altijd binnen 24 uur terug.  

De zaadbal

De penis, balzak en prostaat vormen samen de mannelijke geslachtsorganen. De zaadballen zitten samen met twee kleinere bijballen in de balzak. De bijballen liggen aan de achterkant van de zaadballen. Zaadballen worden ook wel teelballen, testikels of testes genoemd. Een ander woord voor balzak is scrotum. In de zaadballen worden mannelijke hormonen en zaadcellen geproduceerd. In de zaadballen ontstaan zaadcellen en deze rijpen uit in de bijballen. Bij een zaadlozing komen de zaadcellen samen met het zaadvocht. Zaadvocht wordt in de prostaat gemaakt. Dit zaadcellen komen terecht in het zaadvocht dit komt als sperma naar buiten bij een zaadlozing.

Zaadbalkanker

Zaadbalkanker is een woekering van cellen in een van de zaadballen. Andere woorden voor zaadbalkanker zijn teelbalkanker of testiscarcinoom. Zaadbalkanker is een zeldzame ziekte, maar de meest voorkomende vorm van kanker bij jonge mannen tussen de 15 en 35 jaar. Heel soms komt het ook voor op oudere leeftijd. Vroege ontdekking en snelle behandeling is erg belangrijk. Het maakt de kans op genezing groter. Er is weinig bekend over de oorzaken van zaadbalkanker. Het ontstaat meestal in de cellen die het zaad produceren: de kiemcellen. Tumoren uit deze cellen heten daarom ook wel kiemceltumoren. Soms ontstaat zaadbalkanker ook uit andere cellen van de zaadbal. Dit zijn hele zeldzame soorten zaadbalkanker. Deze informatie in deze folder gaat alleen over kiemceltumoren in de zaadballen. Het type tumor kan alleen worden vastgesteld door het weefsel van de zaadbal te onderzoeken.  

Soorten kiemceltumoren

De kiemceltumoren in de zaadbal worden in twee groepen ingedeeld:

  • seminoom: ontstaat in het binnenste deel van de zaadbal, daar waar de zaadcellen worden gemaakt.

Ongeveer 50 procent van alle zaadbaltumoren is een seminoom.

  • non-seminoom: dit is een verzamelnaam voor andere kiemceltumoren dan het seminoom.

Symptomen

Zaadbalkanker kun je zelf ontdekken. De bal kan iets groter zijn en soms is er een knobbel(s) voelbaar in je zaadbal. Deze kunnen pijnlijk zijn, maar het hoeft niet. Sommige mannen hebben klachten door uitzaaiingen van zaadbalkanker, maar dit is zeer zeldzaam:

  • buik- of rugpijn
  • een zwelling van de borstklier of rond de tepel
  • kortademigheid
  • pijn op de borst
  • hoesten en bloed opspugen

Het is belangrijk om bij veranderingen aan je zaadballen meteen naar de huisarts te gaan. Mocht het zaadbalkanker zijn, dan is het meestal goed te genezen als je er op tijd bij bent.

Misverstanden

Zaadbalkanker krijg je niet door zelfbevrediging (masturbatie) of door andere seksuele activiteiten. Zaadbalkanker is ook geen geslachtsziekte. Zaadbalkanker is niet besmettelijk. Ook niet als er bij het vrijen sperma in of op het lichaam van de partner komt.

De diagnose

Diagnostiek ofwel nader onderzoek is nodig om te kijken of je echt blaaskanker hebt. Daarvoor zijn verschillende onderzoeken mogelijk.

Lichamelijk onderzoek

De uroloog onderzoekt je lichamelijk. Zo krijgt hij/zij een indruk van je conditie en kan zo de tumor (of andere afwijking) in kaart brengen zoals hoe groot, waar zit het. Daarvoor bevoelt de uroloog heel nauwkeurig de balzak. Om goed te kunnen vaststellen of het echt om kanker gaat en om de grootte, uitgebreidheid en de plek van de tumor te bepalen is bijna altijd nog aanvullend onderzoek nodig. Zo kan ook ontdekt worden of er uitzaaiingen zijn.

Echografie

Door middel van geluidsgolven kunnen we weefsels en organen zichtbaar maken op een beeldscherm. De geluidsgolven worden uitgezonden en opgevangen via een transducer (omzetter) die over de huid wordt bewogen. De uitgezonden geluidsgolven weerkaatsen in de verschillende weefsels en de transducer ontvangt verschillende golflengten terug. De golflengte wordt beïnvloedt door de dichtheid van de weefsels. De computer zet de opgevangen signalen om in beelden. De radioloog beoordeelt de beelden..

Bloedonderzoek

Bij zaadbalkanker kunnen bepaalde stoffen in het bloed verhoogd zijn, deze stoffen heten tumor merkstoffen. Tumor merkstoffen zijn stoffen die het lichaam maakt als reactie op de kanker, of stoffen die door de kanker zelf worden gemaakt. Deze stoffen kunnen in het bloed worden gemeten. Dit bloedonderzoek doen we altijd vooraf aan de operatie en vaak ook daarna nog een keer.

Weefselonderzoek

Om definitief te kunnen vaststellen of het om zaadbalkanker gaat, is weefselonderzoek nodig. Dit gebeurt zo snel mogelijk. Voor het weefselonderzoek moeten de zaadbal, de bijbal en de zaadstreng in zijn geheel operatief worden weggehaald. Het weggenomen weefsel gaat naar de patholoog die het onderzoekt op aanwezigheid van kwaadaardige cellen. Als zaadbalkanker wordt geconstateerd kunnen we ook vaststellen om welke vorm het gaat.

CT-scan borst /buik

Omdat er kans is op uitzaaiingen krijg je een CT- scan van borst en buik. CT staat voor computer tomografie. Bij een CT- onderzoek maken we met behulp van röntgenstralen en contrastvloeistof doorsnede-foto’s. Deze foto’s geven informatie over de vorm, structuur en ligging van de inwendige organen of weefsels in het te onderzoeken lichaamsgebied waardoor eventuele uitzaaiingen in borst en buik in beeld kunnen worden gebracht.

De behandeling

Chirurgische ingreep

Meestal krijg je een spoedoperatie en lig je 1 à2 dagen in het ziekenhuis. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de zaadbal, bijbal en zaadstreng helemaal. De ingreep heet in medische vaktaal orchidectomie. Dit gebeurt onder algehele verdoving óf je krijgt een ruggenprik.

Vervolgbehandeling

De vervolgbehandeling hangt af van de uitslag van het weggenomen weefsel en de CT-scan. In alle gevallen bespreekt een multidisciplinair team  jouw situatie. Naast de uroloog zitten in dit team ook een oncoloog, radiotherapeut, patholoog en uroloog vanuit een academisch ziekenhuis. De uroloog in Bernhoven blijft jouw aanspreekpunt.

Vruchtbaarheid en seksualiteit

Vruchtbaarheid

Het verwijderen van een zaadbal heeft in principe geen gevolgen voor de vruchtbaarheid. Wanneer je chemotherapie krijgt ben je voor een langere tijd niet vruchtbaar.  De vruchtbaarheid komt meestal na verloop van tijd weer terug. Als je een kinderwens hebt bespreek dit dan met de uroloog. Het is namelijk mogelijk zaad in te vriezen voordat je met de chemotherapie start.

Seksualiteit

Het verwijderen van een zaadbal betekent niet dat u erectieproblemen krijgt. De andere zaadbal heeft voldoende capaciteit om het mannelijk hormoon te produceren. Een deel van de zaadbalkankerpatiënten merkt wel een verandering in hun seksleven, sommigen positief anderen negatief. Dit kan zijn door een veranderd zelfbeeld, vermoeidheid of het wennen aan een lichamelijke verandering. Het is mogelijk een zaadbalprothese te plaatsen maar het cosmetisch effect blijkt vaak tegen te vallen. Bespreek de mogelijkheden hiervoor met de uroloog.

Meer informatie

Koningin Wilhelmina Fonds (KWF)

Het KWF zet zich in voor promotie van wetenschappelijk onderzoek, voorlichting, patiënten ondersteuning en fondswerving. Zij werken intensief samen met patiëntenorganisaties.

Stichting Zaadbalkanker

De Zaadbalkanker Stichting is een patiëntenorganisatie opgericht door patiënten en voor patiënten. Het doel is om te informeren over zaadbalkanker en de behandeling daarvan, om ervaringen uit te wisselen en om de belangen van zaadbalkankerpatiënten te behartigen.

NFK

Nederlandse Federatie van Kankerorganisaties

Literatuur

Magazine Stichting Zaadbalkanker: online aanmelden: Ledenadministratie@nfk.nl

De lastmeter

Kanker en de behandeling ervan verstoort je leven ingrijpend. Er zijn niet alleen lichamelijke klachten. Je kunt ook psychische, sociale en praktische klachten krijgen. Zo kun je je angstig voelen onzeker, somber of boosheid zijn. Op praktisch gebied loop je misschien tegen problemen met vervoer, huishouden of financiën. Op het sociale vlak merk je dat er veranderingen ontstaan in persoonlijke relaties, je werksituatie of je sociale activiteiten.  Misschien ben je goed in staat om problemen zelf op te lossen. Of weet je hulp te vinden bij partner, familie, vrienden,  arts en verpleegkundige. 

Als je tijdens of na de behandeling behoefte hebt aan ondersteuning gebruiken wij de lastmeter.

Met de Lastmeter geef je aan hoe het met je gaat, hoeveel last je hebt van problemen, klachten en zorgen. De meter bestaat uit een thermometer en een vragenlijst. De meter heeft een schaalverdeling van 0 – 10, waarbij 0 geen last betekent en 10 extreem veel last. Door een streepje op de meter te plaatsen geef je aan hoeveel last je ervaart. Op de vragenlijst plaats je een kruisje bij ja of nee. 

Zo toon je via de Lastmeter aan of u klachten hebt en welke klachten en hoe erg ze zijn. De verpleegkundige bespreekt de lijst met jou de lijst. Als blijkt dat het nodig is verwijzen we je door naar een gespecialiseerde hulpverlener. Dit kan een diëtiste, maar ook een fysiotherapeut, maatschappelijk werker, geestelijk verzorger of psycholoog. Contact met een lotgenoot of deelname aan een revalidatieprogramma kan ook helpen. 

Wij vragen je enkele keren per jaar de Lastmeter in te vullen en je bepaalt zelf of je dat wel of niet doet. De Lastmeter biedt de gelegenheid om zelf aan je zorgverlener(s) aan te geven hoe het met je gaat. Het is een middel om je te helpen met je zorgverlener te praten over hoe je de ziekte en de gevolgen ervan ervaart. Je ook aangeven of je behoefte heeft aan ondersteuning, denk aan bijvoorbeeld psycholoog of lotgenotencontact. Je kunt overigens altijd om ondersteuning vragen, ook als de uitslag van de Lastmeter daar geen aanleiding toe geeft. 

Deze pagina downloaden
Deze pagina delen op